آزمایشگاه
مضرات استفاده از جوش شيرين در نان:
جوش شيرين از مواد شيميايي تشكيل شده و در طي مراحل آماده سازي خمير و فرآيند پخت، اسيدكربنيك (گازي دي اكسيد كربن و آب) توليد مي كند، بدليل همين خواص در ورآمدن خمير استفاده مي شود.
جوش شيرين در اثر حرارت طي واكنش ذيل توليد گاز Co2 مي كند.
+H2Co3 | Na2Co3 | رطوبت گرما | 2NaHCo3 |
اسيد كربنيك | سودا | ____ | بي كربنات سديم |
H2o+Co2 ____ | H2Co3 |
دي اكسيد كربن+آب ____ | اسيد كربنيك |
در اين واكنش فقط يك قسمت از بي كربنات سديم تبديل به سودا مي شود.
سودا در مقابل حرارت با ثبات است و در محصول پخت باقي مي ماند و مزه نان را قليايي و نامطلوب كرده و از طرفي خمير را لزج و روان مي كند.
از طرف ديگر خمير نان به صورت بيولوژيك، يعني توسط ميكروارگانيسم هاي خمير نانوايي نيز
گاز Co2 توليد مي كند كه اين عمل باعث پوكي نان مي شود. همچنين اسيدهايي توليد مي كند
كه باعث فرم پذيري نان مي شود و طعم و بوي نان را بهبود مي بخشد.
مسأله اي كه مطرح مي شود PH جوش شيرين مي باشد كه قليايي و معادل 10 مي باشد در حالي كه PH مطلوب خمير نان براي خمير 4.5-5.5 مي باشد و در زماني كه جوش شيرين استفاده مي كنيم محيط اسيدي به قليايي تبديل مي شود و اين محيط جلوي فعاليت خمير را مي گيرد و نمي تواند
باعث طعم بهتر و پوكي نان مي شود.
همچنين در گندم و آرد گندم ماده اي به نام اسيدفيتيك وجود دارد كه مانع جذب املاحي نظير آهن، روي، كلسيم مي شود.
از مزاياي مخمر به همراه خمير روش توليد آنزيم فيتاز مي باشد كه باعث تجزيه اسيدفيتيك مي شود و جلوي اثر مخرب آن را مي گيرد.
حال اگر جوش شيرين در خمير استفاده شود، PH مناسب خمير تغيير يافته و ميكروارگانيسم ها
در اين محيط قادر به تجزيه اسيدفيتيك نيستند و بنابراين جذب املاح مختل شده، از سوي ديگر
در اثر تغيير PH خمير به سمت قليايي عمل هضم و جذب نان را كه بايد در محيط اسيدي
صورت بگيرد دچار مشكل مي كند و باعث ايجاد سوءهاضمه در افراد مي شود همچنين مصرف زياد جوش شرين باعث تجزيه برخي ويتامينهاي گروه B و عدم جذب آن در بدن مي شود.
با افزودن جوش شيرين به نان، عمل بيات شدن نان سريعتر صورت مي گيرد. زيرا Co2 توليد شده حاصل از تجزيه جوش شيرين به سرعت خارج مي شود در حالي كه در تخمير واقعي گاز Co2
از تجزيه آنزيمي نشاسته آرد توليد مي شود، به اين ترتيب نان حاصل ديرتر بيات شده و
قابليت هضم آن بيشتر است.
ضمن اينكه با استفاده از جوش شيرين اسيديته طبيعي معده تغيير يافته و ناراحتي گوارشي
ايجاد مي شود و جذب آهن و ويتامين C در بدن كند مي شود.
استفاده از جوش شيرين در نان باعث بروز مواردي از جمله اختلال در جذب آهن و بروز كم خوني، پوكي استخوان، بيماريهاي قلب و عروق، اختلاف در فعاليتهاي آنزيمهاي گوارش و هضم و جذب، افزايش اسيديته معده، بيماريهاي روده اي مي شود.
البته با تلاش و پيگيريهاي مداوم وزارت بهداشت و شركت هاي غله، هم اكنون استفاده از اين ماده مضر شيميايي ممنوع اعلام شده.